Tytuł oryginalny: Genome-Wide Association Scan for Age-related Macular Degeneration Reveals New Susceptibility Loci and Points to Novel Pathways Involved in Disease Pathogenesis
Wprowadzenie:
wyrodnienie plamki żółtej związane z wiekiem (AMD) jest postępującą chorobą neurodegeneracyjną siatkówki. Dotyka starzejącą się populację krajów rozwiniętych, powodując utratę widzenia centralnego i stanowi przyczynę 50 procent przypadków utraty wzroku. Charakteryzuje się obecnością depozytów (druzów ), które początkowo są małe i nieliczne, a stopniowo stają się coraz większe i ich liczba rośnie. Tworzą się między nabłonkiem barwnikowym siatkówki (RPE) a błoną Brucha w naczyniówce. AMD może prowadzić do schorzenia zwanego geograficznym zanikiem RPE i/lub neowaskularyzacji, tzn. przerostu naczyń krwionośnych. W końcowym etapie powoduje utratę fotoreceptorów.
Wyniki badań:
Naukowcy z NEI, współpracujący z ponad dwudziestoma uczelniami i instytutami badawczymi w Stanach Zjednoczonych i Europie, zakończyli wstępny etap badań GWAS całego genomu dla AMD. GWAS zostały zaprojektowane w celu określenia wspólnych wariantów powszechnie występujących chorób, których zwykle nie obejmuje się wspólnymi badaniami. Potwierdziły się umiejscowienia czynnika dopełniającego H (CFH) w pobliżu znanego już loci podatności na AMD, skłonności do starczego zwyrodnienia plamki 2 (ARMS2), komponentu2/składnika uzupełniającego czynnika B (C2/CFB), składnika dopełnienia 3 (C3) i uzupełnieniającego czynnika I (CFI). Inne sugerowane wcześniej loci podatności nie okazały się istotne z P<0,05. Jednakże, w niektórych przypadkach, trendy były zgodne z publikowanymi danymi. Trzy najsilniejsze sygnały były związane z loci w synapsynie III (SYN3) / inhibitora tkankowego rejonu metaloproteinazy 3 (TIMP3), lipazy wątrobowej (LIPC) i genów białka przenoszących estry cholesterylu (CETP). Locus podatności SYN3/TIMP3 wcześniej wiązano z AMD. To duży intron w genie SYN3, który bierze udział w neurotransmisji i tworzeniu synaps. Zawiera on gen TIMP3 biorący udział w degradacji matrycy zewnątrzkomórkowej i w dystrofii dna we wczesnym stadium makulopatii Sorby'ego. Dwa inne silne sygnały zidentyfikowano blisko genów białkowych lipazy wątroby (LIPC) i transferu estrów cholesterylu (CETP), loci również związane z wysokim poziomem lipoproteinowego cholesterolu HDL-C we krwi. Zbadano też inne allele związane z HDL-c. Lipazy lipoproteinowe (LPL) oraz gen kasety wiążącej ATP członka 1 podrodziny (ABCA1) wykazały silne związki z AMD. Wszystkie cztery allele są związane ze spadkiem poziomu HDL-C w krwi. Jednak obecność alleli w pobliżu CEPT i LPL wydaje się zwiększać ryzyko AMD, natomiast allele w okolicy LIPC i ABCA1 prawdopodobnie obniżają ryzyko wystąpienia AMD. Dlatego poziom HDL-C we krwi nie może być markerem jego wpływu na ryzyko AMD. Loci podatności określone w tym badaniu wskazuje dwa szlaki molekularne, które mogą być uznane za przydatne w terapii AMD: metabolizm HDL-C oraz transport systemowy i zewnątrzkomórkowa degradacja matrycy.
Znaczenie praktyczne:
AMD stanowi coraz poważniejszy problem zdrowia publicznego ze względu na stały wzrost populacji ludzi starszych. Rozpoznanie czynników sprzyjających występowaniu AMD może przyczynić się do przewidywania indywidualnego ryzyka zachorowania. To, w połączeniu z identyfikacją molekularnych i komórkowych szlaków biorących udział w patogenezie choroby, może prowadzić do poprawy skuteczności działań profilaktycznych i terapeutycznych.
Tłumaczyła: Anna Wszołek
