Okuliści z Uniwersyteckiej Kliniki Okulistycznej w Tübingen i Kliniki Okulistycznej Centrum Medycznego w Stuttgarcie dostarczyli ostateczne dowody na skuteczność terapii, polegającej na stymulowaniu komórek siatkówki przez powierzchnię oka za pomocą przyłożonych zewnętrznie impulsów elektrycznych.
Nieinwazyjna terapia, zwana przezrogówkową stymulacją elektryczną (TES), nie jest uciążliwa dla pacjenta. Jej efekty wykazane w badaniu były niezależne od stopnia, w jakim pole widzenia pacjenta było osłabione na początku terapii.
W przeszłości wypróbowano wiele terapii barwnikowego zwyrodnienia siatkówki. Obecnie badania skupiają się na terapii genowej i terapii komórkami macierzystymi, chociaż opcje te nie są jeszcze
gotowe do rutynowego postępowania klinicznego. Zwłaszcza terapia genowa zazwyczaj wymaga inwazyjnej interwencji o dużym potencjale działań niepożądanych.
W badaniu u 52 pacjentów zastosowano nieinwazyjną terapię stymulacją elektryczną (OkuStim®), opracowaną przez firmę Okuvision, producenta sprzętu medycznego z siedzibą w Reutlingen w Niemczech. Podczas TES elektroda umieszczana jest na dolnej powiece i ma kontakt z gałką oczną w dolnym rąbku rogówki. Leczenie impulsami elektrycznymi o max. 1 mA i 20 Hz trwa 30 minut. Wykonuje się je raz w tygodniu i może to robić pacjent samodzielnie w domu po krótkim instruktażu i przeszkoleniu przez lekarza.
Spośród 52 pacjentów (średni wiek 46 lat) włączonych do badania 32 osoby otrzymywały cotygodniową stymulację elektryczną na jedno oko o natężeniu od 0,1 do 1,0 mA; 20 pacjentów otrzymało leczenie pozorowane (grupa placebo). Po roku leczenia w oczach poddanych TES zaobserwowano utratę pola widzenia o 2,1%, podczas gdy w oczach, które nie były leczone, średnia progresja utraty pola widzenia wyniosła 5,8%.
Natomiast w grupie placebo roczny spadek wyniósł 7,5%. Zatem zmniejszenie pola widzenia mierzone perymetrią kinetyczną było zauważalnie mniejsze o 64% w oczach leczonych TES niż w oczach nieleczonych (p=0,013) i o 72% mniejsze niż w grupie placebo (p=0,103).
Spowolnienie postępu było zależne od dawki i zakresu stymulacji. W 23 leczonych oczach najczęstszym zdarzeniem niepożądanym były objawy suchego oka.
Dokładny mechanizm terapii TES nie jest jeszcze zbadany. Eksperci sugerują efekt neuroprotekcyjny, niezależny od genetycznej przyczyny RP. Trzeba go jak najwcześniej udostępnić chorym, jeszcze przed wystąpieniem ograniczenia widzenia.
Obecnie firma Okuvision udostępnia opracowany przez siebie system terapeutyczny OkuStim® do elektrycznej stymulacji w okulistyce w dziewięciu krajach europejskich. Współpracuje z wiodącymi klinikami oftalmologicznymi.
Dzięki uprzejmości Retina International
Tłumaczenie i opracowanie Anna Wszołek Kwiecień 2024 r.
