Coraz większa liczba osób na całym świecie zmaga się z różnego rodzaju problemami ze wzrokiem, w tym z chorobami siatkówki. Choroby te mogą prowadzić do poważnych zaburzeń wzroku lub nawet całkowitej ślepoty, dlatego niezwykle istotne jest zrozumienie i wdrażanie odpowiednich środków w celu ochrony zdrowia oczu.
Choroby siatkówki mogą dotknąć zarówno młodych, jak i starszych pacjentów. Wiele przypadków schorzeń, takich jak zwyrodnienie plamki związane z wiekiem (AMD) czy cukrzycowy obrzęk plamki (DME) można uniknąć poprzez proaktywne podejście do profilaktyki. Oto kilka kluczowych zaleceń, które mogą pomóc w utrzymaniu zdrowia siatkówki:
Regularne badania wzroku: Systematyczne wizyty u okulisty pozwalają wykrywać ewentualne problemy ze wzrokiem. Dzięki regularnym kontrolom można zidentyfikować choroby siatkówki na wczesnym etapie, co znacznie zwiększa szanse na skuteczne leczenie. Prostym i bezpłatnym sposobem wykrywania wczesnych objawów chorób siatkówki jest test Amslera, który szybko i nieinwazyjnie pozwala wykryć pierwsze oznaki zaburzeń plamki. Warto wykonywać go przynajmniej raz w miesiącu, aby w razie potrzeby udać się odpowiednio wcześnie do specjalisty.
Zdrowa dieta dla oczu: Spożywanie pokarmów bogatych w składniki odżywcze, takie jak witaminy A, C i E, luteina, zeaksantyna oraz kwasy tłuszczowe omega-3, może pomóc w utrzymaniu zdrowia siatkówki. Zielone warzywa liściaste, jaja, tłuste ryby i orzechy są dobrym źródłem tych składników.
Barwniki roślinne, takie jak luteina i zeaksantyna przyczyniają się do ochrony gałki ocznej przed niekorzystnym wpływem wolnych rodników, a także dbają o wyrazistość kolorów i ostrość obrazów odbieranych przez nasze oczy. Zawarte w np. zielonych warzywach liściastych mogą minimalizować dalszy rozwój chorób, takich jak zwyrodnienie plamki związanej z wiekiem czy zaćma [1].
Zielone warzywa takie jak brokuły, szpinak, groszek czy szparagi zawierają w swoim składzie także ważną dla prawidłowego funkcjonowania naszych oczu witaminę C spowalniającą naturalny proces starzenia się struktury oka.
Źródłem kwasów omega 3 są tłuste ryby np. tuńczyk, makrela czy nasiona oraz orzechy (włoskie, migdały, laskowe, nasiona słonecznika). Zaleca się spożywanie minimum dwóch porcji ryb w tygodniu [2].
Żółtka jaj zawierają witaminę A, odpowiadającą za ochronę rogówki, a także karotenoidy, zmniejszające ryzyko występowania chorób zwyrodnieniowych. Zawarte w nich także witamina E i cynk wspomagają barierę ochronną oka oraz blokują przedostawanie się do jego powierzchni zanieczyszczeń i wolnych rodników.
Badania wykazują, że regularna suplementacja witaminy A, zawartej w jajkach poprawia jakość filmu łzowego oka, dzięki czemu może wykazywać właściwości lecznicze przy takich schorzeniach jak ślepota nocna oraz zespół suchego oka.
Ochrona przed promieniowaniem UV: Noszenie okularów przeciwsłonecznych o odpowiednich filtrach jest kluczowe dla ochrony oczu przed szkodliwym wpływem promieniowania UV. Narażenie na długotrwałe i bezpośrednie działanie promieni słonecznych może przyczynić się do wystąpienia chorób siatkówki.
Właściwa higiena oraz korzystanie z soczewek kontaktowych: Zachowanie właściwej higieny oczu jest niezbędne dla dobrej jakości widzenia. Należy unikać tarcia oczu, aplikacji soczewek kontaktowych zanieczyszczonymi rękoma oraz nie zdejmowania ich na czas snu. Przestrzeganie higieny wzroku może pomóc w zapobieganiu infekcjom, takim jak zapalenie spojówek czy zapalenie powiek.
Zaprzestanie palenia tytoniu: Palenie tytoniu jest powiązane z ryzykiem wielu chorób oczu, w tym zwyrodnienia plamki. Toksyczne substancje zawarte w dymie papierosowym mogą prowadzić do uszkodzenia siatkówki i pogorszenia widzenia. Rzucenie palenia może znacząco zmniejszyć ryzyko rozwoju chorób siatkówki.
Regularna aktywność fizyczna: Regularna aktywność fizyczna może wpływać korzystnie na zdrowie oczu, przede wszystkim poprawiając wydolność krążeniową i polepszając stan naszych naczyń krwionośnych.
Profilaktyka chorób siatkówki to kluczowy element dbania o zdrowie wzroku. Zdrowy tryb życia i regularne badania wzroku mogą pomóc w uniknięciu wielu poważnych schorzeń.
Pobierz Raport Retina AMD Polska „nAMD − ścieżka pacjenta od diagnozy do leczenia” >>
W marcu 2023 wystartowała kampania „Zachowaj Wzrok”, której inicjatorami są Stowarzyszenie Retina AMD oraz Instytut Prawa Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej, partnerem kampanii jest firma Roche. Ideą kampanii jest szeroka edukacja na temat chorób siatkówki takich jak zwyrodnienie plamki związane z wiekiem (AMD) i cukrzycowy obrzęk plamki (DME), które mogą powodować utratę wzroku. Materiały i narzędzia informacyjne kampanii pozwalają na poznanie choroby i świata widzianego oczami pacjentów osobom z grup ryzyka oraz ich opiekunom.
W ramach prowadzonych działań uruchomiona została strona www.zachowajwzrok.pl, gdzie zgromadzone są informacje o ośrodkach specjalizujących się w Polsce w leczeniu chorób siatkówki, materiały dot. pomocy chorym oraz szybkie testy diagnostyczne.
[1] Mrowicka M, Mrowicki J, Kucharska E, Majsterek I. Lutein and Zeaxanthin and Their Roles in Age-Related Macular Degeneration—Neurodegenerative Disease. Nutrients. 2022; 14(4):827. https://doi.org/10.3390/nu14040827
[2] https://www.nhs.uk/live-well/eat-well/food-types/fish-and-shellfish-nutrition/